Niedziele:
8:30, 10:00, 12:00

14.30 Kaplica Stużno

Święta zniesione:
9:00, 17.00

17:00 (zima)

Dni powszednie:
07:00, 07:30

Nabożeństwa:
16:30 (16:00 zima)

Roraty 6.30

                                       

Historia Kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Doroty w Petrykozach

Kościół p.w. św. Doroty w Petrykozach

 

Chlubą naszej miejscowości jest niewątpliwie Kościół parafialny pod wezwaniem św. Doroty. Ma on ogromną wartość artystyczną i historyczną, powstał bowiem jako votum dziękczynne za uchwalenie Konstytucji 3 Maja a wybudowany był przez Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Czteroletniego.

Parafię erygowano w XV wieku. Pierwotnie istniał kościół drewniany, który spłonął w 1770 roku za czasów pasterzowania księdza J. Rychlickiego. Pożar pochłonął także, niestety, pochodzący z 1400 roku, gotycki krucyfiks.

Obecny, murowany kościół parafialny powstał z fundacji Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Czteroletniego. Wzniesiony został w latach 1791 – 1795, konsekrowany przez biskupa A. Sotkiewicza w 1897 roku. Kościół zbudowany jest w stylu klasycystycznym według projektu Jana Christiana Kamsetzera – nadwornego architekta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Jan Christian Kamsetzer (1753-1795) – projektant naszego kościoła

Kościół jest jednonawowy z wydzielonym prezbiterium i chórem, posiada kubicznie ukształtowaną fasadę i niską wieżową nadbudowę. Wnętrze rozdzielono pilastrami i arkadowymi wnękami. Malowany był w latach 1972 – 1974. Kościół jest zabytkowy i posiada akta od 1690 roku.

Kościół w Petrykozach posiada zatem status zabytku. Zbudowany był w stylu włoskiego renesansu z fundacji Stanisława Małachowskiego według projektu Jana Christiana Kamsetzera – nadwornego architekta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który znany jest przede wszystkim jako projektant wnętrz Zamku Królewskiego i Łazienek. Kościół w Petrykozach był jednym z jego ostatnich projektów.

Dnia 31 października 1897 roku biskup sandomierski Antoni Ksawery Sotkiewicz konsekrował kościół, któremu patronują: św. Dorota i Aniołowie Stróżowie. Relikwie patronki umieszczone są w granitowej płycie głównego ołtarza, w pojemniku o kształcie prostopadłościanu.

Wymiary kościoła:

- długość (z zakrystią za głównym ołtarzem i dzwonnicą nad kruchtą) – 38 m;

- szerokość – 14,40 m

- wysokość – 11,50 m

 

Do budowy kościoła użyto okolicznego żółtego piaskowca. Jak podaje Stanisław Staszic (działacz oświeceniowy, pisarz i publicysta) kolumny przy wejściu głównym wyciosane zostały z jednolitej skały kamienia piaskowego. Między kolumnami znajdują się dwoiste drzwi a nad nimi jest tablica z napisem wykonanym mosiężnymi pozłacanymi literami DOMUS ORATIONIS MDCCXCI (Dom Modlitwy 1791)

Kościół i plac kościelny otoczony jest ośmiobocznym kamiennym murem z bramą i dwoma furtkami przed fasadą główną i furtką do plebanii. Na placu kościelnym znajdował się drewniany krzyż, ustawiony tu podczas misji w maju 1907 roku. Do 1952 roku w rogu muru cmentarza przykościelnego (po lewej stronie wejścia głównego) stał pomnik – votum wdzięczności dla cara, który „ukazem” z dnia 2 marca 1863 roku nadał włościanom ziemię. Pomnik ufundowali parafianie. W 1952 roku ksiądz Klemens Słapczyński polecił przenieść obiekt na plac po drugiej stronie drogi, na wprost głównego wejścia do kościoła.

Kościół jest jednonawowy, trójprzęsłowy z wyższą prostokątną częścią prezbiterialną, z której wyodrębniono zakrystię i skarbczyk na piętrze. Nad chórem znajduje się dzwonnica z czterema dzwonami. Najmniejszy z nich zwany jest sygnaturką. Największy dzwon zamontowano za kadencji proboszcza Stefana Wadowskiego. Widnieje na nim następujący napis: „Obudź duchy ospałe, upadłe dźwignij wzwyż, złamanym daj serce całe a zmarłym zbawienie zbliż”.

Wyposażenie wnętrza kościoła jest klasycystyczne: ołtarze, ambona, organy, stelle i konfesjonały – wszystko pochodzi z tego samego okresu.

         W głównym ołtarzu znajduje się obraz włoskiego malarza z XVIII wieku -  Tommaso Maria Sciaccy. Tommaso Maria Sciacca (1734 – 1795) początkowo był uczniem Gaspare Serenari w Palermo, a później Agostino Masucci w Rzymie, pracował nie tylko na Sycylii i Rzymie, ale także w Wenecji Euganejskiej. Jest twórcą wielu obrazów, fresków i dekoracji. W 1792 roku Tommaso Maria Sciacca przybył z Włoch do parafii Petrykozy i namalował tu trzy obrazy, które zdobią nasz kościół. Obraz umieszczony w ołtarzu głównym przedstawia Najświętszą Pannę trzymającą dziecię Jezus, które klęczy ze złożonymi rękami i unosi wzrok ku ukazującemu się w obłokach Bogu, Ojcu i Duchowi Świętemu. Obok Marii stoi Józef a przed Jezusem są dwaj aniołowie. Jeden z nich ma w ręku zwój z psalmem XVII i napisem „ecce ego mitto angelum”. U dołu klęczy święty Jan Chrzciciel. Pędzla tego samego malarza są obrazy w ołtarzach bocznych: Świętej Doroty i Aniołów Stróżów.

         

Obraz Matki Boskiej z dzieciątkiem Jezus (ołtarz główny)

Pędzla tego samego malarza są obrazy w ołtarzach bocznych: Świętej Doroty i Aniołów Stróżów.

 

        

Obraz Świętej Doroty                              Obraz Aniołów Stróżów

 

Po prawej stronie nawy, począwszy od konfesjonału, znajduje się obraz Niewiernego Tomasza (dar proboszcza Antoniego Zmysłowskiego) i Matki Boskiej Studziańskiej, na bocznym słupie obraz Matki Boskiej Częstochowskiej i Św. Jana Pawła II a przy chrzcielnicy Chrzest Pana Jezusa. Lewa strona nawy to kolejno: Matka Boska Serdeczna z Kurozwęk (dar księdza Antoniego Zmysłowskiego), Pan Jezus Cierniem Ukoronowany (z Wielkowoli), na bocznym słupie Święta Faustyna Kowalska a dalej obraz „Jezu ufam Tobie” ufundowany przez Marię Rudolf – córkę młynarza                                      z Parczówka. Wokół kościoła znajdują się obrazy przedstawiające Stacje Drogi Krzyżowej, które namalował malarz Ludwik Marciszewski, podobnie jak obrazy Zwiastowanie i Ofiarowanie.

Na ścianach zakrystii wiszą historyczne portrety papieża Piusa X, biskupa ordynariusza diecezji sandomierskiej Mariana Józefa Ryxa, proboszczów: Józefa Trybulskiego, Wacława Pośpieszyńskiego, Klemensa Słapczyńskiego i Wacława Mazura.

Przed II wojną światową właściciel młyna w Petrykozach – Bronisław Duda zakupił do kościoła nowe szaty liturgiczne, mszał, dwa kandelabry i żyrandol do nawy. Największą jednak jego zasługą było bezpłatne doprowadzenie do kościoła (w roku 1938) energii elektrycznej.

Na początku lat siedemdziesiątych, kiedy proboszczem był Antoni Zmysłowski a wikariuszem Wiesław Murzyn, przeprowadzony był gruntowny remont kościoła wewnątrz i na zewnątrz. Malowanie wnętrza kościoła miało miejsce w latach 1972 – 1974, poza tym wykonano następujące prace: wymieniono instalację elektryczną (elektryk z Opoczna) na podtynkową, kościół otynkowano (p. Cibor), wykonano remont kapitalny organów, łącznie z dodaniem oktaw (organmistrz p. Truszczyński z Warszawy), kościół nagłośniono, naprawiono też mury ogrodzeniowe.

Obecny ołtarz, gdzie ksiądz stoi przodem do wiernych, małą ambonkę, drzwi główne i wewnętrzne wykonał stolarz z Kuraszkowa – Józef Skorupa. Siedzenia dla celebransa, asysty i ministrantów wykonał w 2007 roku Stanisław Szczegielniak                z Petrykóz.

Za czasów księdza proboszcza Dionizego Wodzinowskiego postawiono plebanię i przeprowadzono remont dachu kościoła, który zyskał nowe pokrycie z blachy.

W okresie probostwa księdza kanonika Wacława Mazura dokonano: wymiany posadzki, przy ołtarzu i na schodach, wyłożono kostką plac kościelny, wykonano podjazdy dla niepełnosprawnych, wyremontowano belki mocujące dzwony, położono w „korytkach” nową instalację elektryczną, wykonano także złocenia w ołtarzu głównym i ołtarzach bocznych oraz na innych elementach wystroju wnętrza. Przeprowadzono renowację zabytkowego krucyfiksu i umieszczono go w(przy) ołtarzu głównym.

 

Opracowała pani: Bożena Wężyk